Audyt dostępności strony internetowej

Na co wskazuje ustawa o dostępności?

Audyt dostępności stron internetowych odnosi się do oceny i analizy stopnia ich dostępności dla osób z niepełnosprawnościami, zgodnie z przepisami i wytycznymi określonymi w ustawach i regulacjach krajowych oraz międzynarodowych. W Polsce obowiązują przepisy, które nakładają obowiązek dostosowania stron internetowych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w tym m.in. Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych oraz Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji w sprawie standardów dostępności cyfrowej.

Zgodnie z Ustawą podmioty publiczne sporządzają deklaracje dostępności, którą umieszcza się obligatoryjnie na stronie internetowej. W treści deklaracji podaje się informację lub link do informacji o sposobie dokonania oceny dostępności cyfrowej. Przeglądu i aktualizacji deklaracji dostępności dokonuje się do dnia 31 marca każdego roku oraz niezwłocznie w każdym przypadku, gdy strona internetowa lub aplikacja mobilna podlega zmianom mogącym mieć wpływ na jej dostępność cyfrową.

Audyt dostępności stron internetowych może obejmować następujące aspekty:

• Ocenę zgodności z regulacjami: Audytorzy sprawdzają, czy strona internetowa jest zgodna z przepisami.
• Testowanie narzędziami dostępności: Wykorzystywane są narzędzia i oprogramowanie do testowania dostępności, które pomagają w identyfikowaniu problemów z dostępnością na stronie.
• Testy z udziałem użytkowników z niepełnosprawnościami: Przeprowadzane mogą być testy z udziałem użytkowników z różnymi rodzajami niepełnosprawności (niewidomymi, niesłyszącymi, osobami z dysfunkcjami ruchowymi).
• Ocena dostępności multimediów: Oceniana jest dostępność treści multimedialnych, takich jak wideo i dźwięk, na przykład czy dodane zostały napisy lub audiodeskrypcje.
• Testowanie dostępności na różnych urządzeniach i przeglądarkach: Audytorzy sprawdzają, czy strona jest dostępna na różnych urządzeniach (komputery, telefony, tablety) oraz w różnych przeglądarkach internetowych.
• Raport i zalecenia: Po przeprowadzeniu audytu, audytorzy przygotowują raport zawierający wyniki oceny dostępności oraz zalecenia dotyczące poprawy dostępności strony internetowej.
• Implementacja i monitorowanie: Po audycie, konieczne może być wprowadzenie zmian i dostosowań na stronie internetowej, aby spełnić standardy dostępności. Następnie strona powinna być systematycznie monitorowana, aby pozostała zgodna z wymaganiami dostępności.

Ocena dostępności stron internetowych ma na celu zapewnienie, że witryny internetowe są dostępne dla wszystkich użytkowników. Jest to ważne zarówno ze względów etycznych, jak i zgodności z przepisami prawnymi. W Polsce istnieją organizacje i firmy specjalizujące się w przeprowadzaniu takich audytów oraz w dostosowywaniu stron do standardów dostępności. 

Rodzaje audytu eksperckiego

Audyty eksperckie mogą być różne, zamawiając go należy jasno określić zakres:

• Badanie pełne pod kątem spełniania przepisów ustawy o dostępności cyfrowej, zgodności z WCAG 2.1. Jest to badanie całej strony lub portalu internetowego zakończone raportem opisującym wyniki procesu wraz z rekomendacjami, które pozwolą zaplanować i podjąć właściwe działania naprawcze.
• Badanie dostępności cyfrowej wybranych stron internetowych lub jego elementów. W przypadku powtarzalnych stron w serwisie internetowym nie trzeba szczegółowo badać każdej oddzielnie, ale można wybrać jedną z nich i poddać ją szczegółowej analizie. Badanie takie powinno także zakończyć się opracowaniem raportu wraz z rekomendacjami. Opcja ta jest najefektywniejsza.
• Badanie dostępności cyfrowej procesu. W przypadku e-usług, ekspert bada np. czy obsługa wniosku – od wyszukania go, przez wypełnienie, wysłanie, aż po uzyskanie potwierdzenia spełnia wymogi dostępności. 

Kiedy najlepiej zlecić audyt ekspercki?

Audyt przeprowadzony przez eksperta zewnętrznego jest potrzeby na przykład:

• gdy chcesz poznać i ocenić stan dostępności cyfrowej strony internetowej lub aplikacji mobilnej, dla których dostępność cyfrowa nie była wcześniej określona. Gdy potrzebujesz wiedzy co wymaga dostosowania i w jaki sposób, czy lepiej dostosować produkt cyfrowy do obowiązujących przepisów ustawy o dostępności cyfrowej czy może wykonać nowy, który od początku będzie spełniał obowiązujące standardy dostępności cyfrowej;
• gdy otrzymujesz nową stronę internetową lub aplikację mobilną i chcesz sprawdzić, czy wykonawca spełnił wymóg przestrzegania zasad dostępności cyfrowej. Zlecając niezależne badanie upewnisz się, czy zamówienie zostało poprawnie wykonane;
• gdy tworzysz bardzo duży portal czy system np. e-usług. Warto aby ekspert sprawdził etapowo dostępność cyfrową. Unikniesz wtedy powielania ewentualnych błędów w kolejnych etapach projektu.

Sposoby przeprowadzenia badania dostępności cyfrowej 

Audyt może łączyć w sobie różne formy badawcze. Na etapie rozmów wstępnych z ekspertem, należy ustalić jakie sposoby zostaną wykorzystane w procesie badawczym, mogą to być na przykład:

• analiza automatyczna,
• analiza ręczna,
• testy z użyciem technologii asystujących,
• testy z użytkownikami.

Co powinniśmy w szczególności sprawdzić przygotowując audyt dostępności?

Zgodnie z Ustawą o dostępności strona musi spełniać zasady ogólne, wytyczne i mierzalne kryteria sukcesu. W procesie oceny dostępności sprawdzane powinny być m.in.:

• zgodności kodu HTML i CSS ze standardem W3C;
• alternatywy dla mediów zależnych od czasu - sprawdzenie czy są dostępne transkrypcje nagrań dźwiękowych i napisy w filmach wideo;
• czy strona jest poprawnie odczytywana przez programy czytające (screen readers) wykorzystywane przez osoby niedowidzące i słabowidzące;
• obsługa klawiatury na stronie;
• kolejności podświetlanych elementów na stronie;
• poprawności kontrastów na stronie dla tekstów i elementów znaczących;
• czy użytkownik dysponuje wystarczającą ilością czasu na odczytanie informacji, wyjątkiem są  zdarzenia zachodzące w czasie rzeczywistym (np. aukcje internetowe);
• czy istnieją treści zwiększające ryzyko napadu padaczki poprzez oddziaływanie na układ nerwowy człowieka;
• czy istnieją linki umożliwiające ominięcie nawigacji i innych powtarzających się elementów w podstronach;
• czy istnieją przynajmniej dwie drogi prowadzące do zasobów.

W wyniku przeprowadzonego badania powinien zawsze powstać raport z audytu. Raport może wyłącznie stwierdzać stan dostępności, ale zdecydowanie bardziej użytecznym będzie raport w którym wskazane zostaną niezbędne zmiany i poprawki, czyli rekomendacje. 

Co powinien zawierać raport z audytu eksperckiego?

1. Informacje co, kiedy, przez kogo i w jaki sposób zostało zbadane.
2. Ocenę ogólną dostępności cyfrowej.
3. Opis z przeprowadzonych badań z użytkownikami z niepełnosprawnościami (jeżeli takie były przewidziane).
4. Listę błędów dostępności cyfrowej wraz z wskazaniem ich miejsc.
5. Informacje o znaczeniu (wadze) znalezionych problemów.
6. Rekomendacje, w jaki sposób poprawić błędy i w jakiej kolejności.

Raport dostępności dostarczy Ci fachowej wiedzy o jakości Twojego serwisu internetowego i pozwoli podjąć świadome decyzje o jego przyszłym rozwoju i przebudowie.

Decyzja na temat zakresu raportu powinna zostać określona przez zamawiającego i ustalona z wykonawcą, będzie ona wpływała na długość procesu badawczego i jego cenę.

Chcesz dowiedzieć się więcej? - przeczytaj artykuł o dostępnych stronach internetowych.

Darmowy audyt dostępności strony internetowej

Szukasz opcji bezpłatnego audytu strony lub portalu internetowego? Wystarczy, że zdecydujesz się na współpracę z CG2, a w ramach aktualizacji lub przebudowy serwisu internetowego, bez dodatkowych opłat wykonamy audyt dostępności.